Μέρα πένθους και νηστείας για όλη την Χριστιανοσύνη καθώς κορυφώνεται το Θείο Δράμα των Παθών του Χριστού.

Η Μεγάλη Παρασκευή είναι μέρα απόλυτου πένθους για όλη την Χριστιανοσύνη, απόλυτης αργίας και νηστείας, η μέρα που γίνεται η κορύφωση του Θείου Δράματος, όπου κορυφώνονται τα Πάθη του Χριστού και γίνεται η σταύρωσή του.

Ο όρθρος του Αγίου και Μεγάλου Σαββάτου είναι αφιερωμένος στην ταφή του Χριστού. Αρχικώς γινόταν τα μεσάνυκτα, αλλά πλέον τελείται την ίδια ώρα με τους όρθρους των Νυμφίων, δηλαδή αρχίζει γύρω στις 7 μ.μ. της Μεγάλης Παρασκευής.

Σε αυτόν θρηνητικά άσματα ψέλνονται ενώπιον του Επιταφίου, με χαρακτηριστικότερα τα «Ἐγκώμια», ενώ όλοι οι πιστοί κρατούν αναμμένα κεριά. Στην Ελλάδα, κατά την τρίτη και τελευταία στάσιν των «Εγκωμίων» ο ιερέας ραντίζει με ανθόνερο τον Επιτάφιο και τους πιστούς, συμβολίζοντας έτσι το άλειμμα του σώματος του Χριστού με αρώματα.

Ακολουθεί η Μεγάλη Δοξολογία και αμέσως μετά γίνεται η περιφορά του Επιταφίου με τις καμπάνες του ναού να ηχούν πένθιμα, σε ανάμνηση της κηδείας του Χριστού. Στις σλαβικές χώρες περιφέρεται μόνο ο Επιτάφιος πάνω σε κοντάρια ή και στα χέρια, ενώ στην Ελλάδα καθιερώθηκε να περιφέρεται πάντοτε μέσα στο κουβούκλιο.

Στις κοινωνίες με έντονη τη βυζαντινή επίδραση η περιφορά μπορεί να ακολουθήσει αρκετά μακρινή διαδρομή στις οδούς της ενορίας και σε αρκετές περιπτώσεις οι Επιτάφιοι διαφορετικών ενοριών συναντώνται σε μία κεντρική τοποθεσία, όπως μια πλατεία. Εκεί σταματούν για λίγο και ψάλλεται κοινό Τρισάγιον.

Αντιθέτως, σε χώρες όπου οι Ορθόδοξοι αποτελούν μειονότητα, η περιφορά είναι απλώς τρεις γύροι του κτιρίου του ναού. Κατά τη διάρκεια της περιφοράς ψέλνονται τα «Εγκώμια» και το Τρισάγιον, στη μελωδική μορφή που απαντάται στις νεκρώσιμες ακολουθίες.

Οι πιστοί ακολουθούν κρατώντας αναμμένα κεριά. Όσοι δεν είναι σε θέση να λιτανεύσουν στέκονται συχνά στους εξώστες των σπιτιών τους ή στα πεζοδρόμια από όπου περνά η περιφορά, κρατώντας επίσης αναμμένα κεριά ή και θυμιατήρια, ενώ από τους εξώστες ραίνουν τον Επιτάφιο με ανθοπέταλα και ανθόνερο.

Σε πολλά ελληνικά χωρία ο Επιτάφιος περιφέρεται και μέσα στο κοιμητήριο, ανάμεσα στους τάφους, ως υπενθύμιση της αιώνιας ζωής στους κεκοιμημένους.

Στη νήσο Ύδρα, ο Επιτάφιος της ενορίας Καμίνι περιφέρεται και μέσα στη θάλασσα, ως ειδική ευλογία για όσους έχουν χαθεί στη θάλασσα. Σε μεγαλύτερες πόλεις εξάλλου, της πομπής προηγείται η μπάντα του δήμου παίζοντας πένθιμα εμβατήρια, ενώ αλλού συνοδεύεται από στρατιωτικά αποσπάσματα με τα όπλα τους σε θέση πένθους (με το στόμιο της κάννης προς το έδαφος).

Στο τέλος της περιφοράς, ο Επιτάφιος επιστρέφει στο εσωτερικό του ναού. Ωστόσο σε αρκετές περιπτώσεις, οι μεταφέροντες αυτόν θα σταθούν μόλις έξω ή μόλις μέσα από τη θύρα του ναού και θα τον κρατήσουν σε κάθετη θέση, ώστε όλοι όσοι εισέρχονται στον ναό να περάσουν από κάτω του (συμβολίζοντας ότι μπαίνουν στον τάφο μαζί με τον Χριστό).

Στην Ελλάδα ο Επιτάφιος μεταφέρεται κατευθείαν μετά στο Ιερό, όπου παραμένει επάνω στην Αγία Τράπεζα μέχρι το τέλος της ημέρας της Αναλήψεως, ενώ στις σλαβικές χώρες αποτίθεται πάνω στo φορείο πάνω στο μέσο του ναού και παραμένει εκεί μέχρι την Ανάσταση.

enikos.gr